Ajax

Ton Harmsen, de glans en schaduw van een Ajax-voorzitter

Ajax Amsterdam Gracht

Ton Harmsen was jarenlang voorzitter van Ajax en ook bestuurslid van de sectie Betaald Voetbal van de KNVB. Zijn jaren in Amsterdam werden gekenmerkt door grote successen, maar hadden ook een schaduwkant..

Opvolger Jaap van Praag bij Ajax

Anton (Ton) Harmsen, geboren op 28 juli 1925, was de opvolger van de geliefde Jaap van Praag, die veertien jaar lang aan het roer had gestaan bij de Amsterdamse club en in die periode grote successen vierde met Ajax. Harmsen was basketbal-international geweest en had een succesvolle onderneming opgebouwd in verwarmingsproducten. In de zomer van 1978 nam hij de voorzittershamer over van Jaap van Praag.

In tegenstelling tot zijn voorganger, was Harmsen niet altijd populair in de Ajax-organisatie. Vanwege zijn stijl van besturen werd hij soms omschreven als ‘bullebak’. Hij had echter een goede neus voor het aantrekken van trainers en daarnaast was hij op voetbalgebied zeker innovatief te noemen.

De successen onder bewind van Ton Harmsen

Hij wist Ajax-legende Johan Cruijff te strikken in diverse rollen in Amsterdamse dienst, waaronder speler, technisch adviseur, technisch directeur en trainer. Andere succesvolle coaches onder het voorzitterschap van Ton Harmsen zijn onder andere Aad de Mos en Leo Beenhakker. Onder het bewind van Ajax-voorzitter Ton Harmsen wist de Amsterdamse club vijf keer de titel in de Eredivisie te pakken en werden er vier KNVB Bekers gewonnen. Het Europese hoogtepunt was het winnen van de Europa Cup II in het voetbalseizoen 1986/1987.

Ton Harmsen liet ook de eerste skyboxen van Nederland bouwen, in de Amsterdamse thuishaven De Meer. Daarnaast wist hij met TDK ook de eerste shirtsponsor in de historie van Ajax aan te trekken.

1988: conflict met Johan Cruijff, inval van de FIOD en persoonlijk leed

Het jaar 1988 was het begin van het einde van het voorzitterschap van Harmsen bij Ajax. De bestuurder raakte in conflict met Johan Cruijff en aan het begin van het seizoen behaalde het elftal slechte resultaten. Uiteindelijk stapte Ton Harmsen in de herfst van 1988 op, waarbij als officiƫle reden bedreigingen aan het adres van de Ajax-voorzitter werd gegeven.

Echter.. een paar dagen na zijn aftreden deed de FIOD (Fiscale Opsporings- en Inlichtingen Dienst) een inval bij Ajax en onderzoek bracht aan het licht dat Harmsen betrokken was bij belastingontduiking bij transfers van bekende spelers, waaronder Soren Lerby, Frank Arnesen en Frank Stapleton. In 1991 werd Harmsen veroordeeld wegens belastingfraude, wat resulteerde in een zeer forse boete (175.000 gulden) en een voorwaardelijke gevangenisstraf. Het FIOD-onderzoek toonde ook aan dat de voormalig voorzitter zich niet persoonlijk had verrijkt aan de transfers, maar Ajax royeeerde hem wel als clublid vanwege zijn betrokkenheid bij de affaire. De Amsterdamse club stond inmiddels onder leiding van de zoon van Jaap van Praag, Michael van Praag.

In datzelfde jaar werd Ton Harmsen ook getroffen door persoonlijk leed: hij kreeg tegen het einde van 1988 een herseninfarct, wat werd gevolgd door een langdurige revalidatie. Hij kwam er echter wel weer bovenop.

Overlijden Ton Harmsen

Tien jaar later kwam de voormalig preses van Ajax in een comateuze toestand en overleed hij uiteindelijk op 6 september 1998 op 73-jarige leeftijd. Vanuit het bestuur van de Amsterdamse club was er stilte omtrent het overlijden van Harmsen, maar door Ajax-fans werd er wel een rouwadvertentie geplaatst.